Kỹ thuật bón phân và chăm sóc cho cây nhãn đạt năng suất cao.

Cây Nhãn là loại cây trồng lấy quả có giá trị kinh tế cao, có ý nghĩa quan trọng trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đa dạng hóa nông nghiệp, góp phần phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo.Nhằm giúp bà con canh tác cây nhãn theo phương pháp hữu cơ bền vững đạt năng suất và chất lượng vượt trội, Tenabio Việt Đức xin gửi tới bà con kỹ thuật trồng và chăm sóc cây nhãn hiệu quả. 

Nhãn là loại cây ăn trái được trồng phổ biến tại nước ta, mang lại giá trị kinh tế cao cho bà con nhà nông ( ảnh : sưu tầm).

Điều kiện sinh thái của cây nhãn

Ở nước ta cây nhãn được trồng từ Bắc vào Nam trên nhiều địa hình, đất canh tác khác nhau: Đất đồi núi, phù sa, đất cát, đất bazan... Nhưng tốt nhất là trồng ở đất phù sa nhiều màu, ẩm, mát, không bị ngập nước.Nhãn có khả năng chịu hạn, chịu úng tốt. Cây nhãn có thể chịu ngập trong 2 - 3 ngày. Nhiệt độ thích hợp để cây nhãn phát triển từ 21 – 270C.

Các giống nhãn chính :

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều giống nhãn khác nhau, mỗi giống nhãn đều có những ưu nhược điểm riêng. Đặc biệt đối với cây nhãn thông thường mỗi giống sẽ phù hợp để trồng ở một vùng và trở thành đặc sản.Có thể kể đến một số giống nhãn nổi tiếng: nhãn lồng ( Hưng Yên), nhãn đường phèn ( khu vực sông Đáy thuộc Hà Tây cũ), nhãn xuồng cơm vàng ( Bà Rịa – Vũng Tàu), nhãn da bò….. ngoài ra còn có một số giống khác: nhãn super,nhãn muộn, nhãn hương chi, nhãn cùi….

(Ảnh :Sưu tầm )

.

Thời vụ trồng:

Tùy vào từng vùng miền thì bà con có thời vụ trồng khác nhau. Chẳng hạn đối với khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ thì thường trồng vào tháng 6 - 7.Còn đối với vùng Duyên Hải Nam Trung Bộ thì trồng vào tháng 9. Đối với khu vực miền Bắc thường trồng vào vụ Xuân ( tháng 2 – 3) hoặc vụ Thu ( tháng 9 – 10)

Mật độ trồng:

Mật độ trồng nhãn tùy thuộc vào địa hình đất canh tác của bà con. Chẳng hạn ở những vùng đồng bằng bà con trồng với mật độ 8m – 10m ( tức 125 cây/ha). Còn đối với đồi núi bà con có thể trồng với mật độ 8m – 8m ( khoảng 156 cây/ha).Đối với những vườn có mật độ trồng dày thì bà con cần cắt tỉa vườn thường xuyên để tạo độ thông thoáng hạn chế sâu bệnh hại phát triển.

Kỹ thuật bón phân cho cây Nhãn

Bón lót:

Khi làm bồn xong bà con nên bón lót 2 – 3kg phân bón hữu cơ hoặc tưới gốc bằng phân sinh học Tenabio RU. Đảo đều với đất, tưới nước giữ ẩm sau 20 - 30 ngày mới xuống giống sẽ giúp cây phát triển tốt và tăng khả năng đề kháng sâu bệnh hại về sau.

• Giai đoạn kiến thiết cơ bản cây nhãn từ 1 – 3 tuổi:

Thời gian cho trái của cây nhãn phụ thuộc vào từng giống nhãn cũng như cách chăm sóc của nhà vườn. Thông thường nếu chăm sóc tốt cây nhãn sau 3 năm sẽ cho thu hoạch.

Năm đầu tiên : Sử dụng sản phẩm phân bón sinh học Tenabio RU  hoặc Phân bón hữu cơ Tenabio RB tưới gốc cho cây 4-6 lần/năm kết hợp với phân bón sinh học Plantagreen Power (PGP) phun lá từ 4-6 lần/ năm.

Năm thứ 2 và 3 : Sử dụng sản phẩm phân bón hữu cơ Tenbio RB hoặc phân bón sinh học Tenabio RU kết hợp với phân bón sinh học PlantagreenPower ( PGP) chia làm 4-6 lần bón / năm.

Liều lượng và cách sử dụng: 

- Phân bón lá PGP: Pha phân bón lá PGP với nước sạch theo tỉ lệ 0,4%. Pha 1kg cho 250  lít nước.

- Phân hữu cơ Tenabio RU:

+)Dùng phun lá: Hòa phân bón Tenabio RU vào nước với tỉ lệ 0,05%; pha 1 lít Tenabio RU cho 2000 lít nước.

+) Dùng tưới gốc: Pha 1 lít Tenabio RU cho 5.000 – 10.000 lít nước tưới.

- Dụng cụ sử dụng và lưu ý khi phun:

   +) Dùng dụng cụ phun sương thông thường như bình phun tay, phun máy hoặc drone/máy.

   +) Phun dung dịch đều lên lá, quả vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn. Tránh phun trong điều kiện ánh sáng mặt trời trực tiếp.

+) Phân bón lá PGP và phân Tenabio RU có thể pha chung với nhau theo đúng tỷ lệ của từng loại rồi phun.

• Bón thúc giai đoạn cây trên 3 tuổi

• Phân hữu cơ và phân bón lá:

Đối với những cây nhãn trên 3 năm tuổi,

Lần phun	Tháng, giai đoạn	Liều lượng	Mục đích
Lần 1	Sau khi thu hoạch	Dùng 1,5kg PGP pha với 400 lít nước, phun ướt đều toàn bộ tán lá	Phục hồi sức sinh trưởng cho cây, cây ra cành khỏe, lá xanh tốt.
Lần 2	Trước khi ra hoa (giai đoạn phân hóa mầm hoa)	Dùng 1,5kg PGP pha với 400 lít nước, phun ướt đều toàn bộ tán lá	Giúp cây phân hóa mầm hoa đồng loạt, cây ra hoa nhiều, hoa mập, khỏe.
Lần 3	Sau đậu quả	Dùng 3kg PGP pha với 700 lít nước, phun ướt đều toàn bộ tán lá và quả	Giúp ngăn chặn rụng quả non có tác dụng tích cực đến việc đậu quả sai.
Lần 4	Quả đang phát triển (quả đang tạo cùi bằng 1/3 hạt)	Dùng 3kg PGP pha với 700 lít nước, phun ướt đều toàn bộ tán lá và quả	Giúp dưỡng quả lớn nhanh, to quả để tăng năng suất và chất lượng quả.

 Tỷ lệ và liều lượng phân bón: Để vườn nhãn cho năng suất cao, phẩm chất quả tốt, cần cung cấp một lượng phân bón đầy đủ và với tỷ lệ các chủng loại phân bón phù hợp.

Tỷ lệ các loại phân NPK sử dụng cho hiệu quả tốt nhất đối với nhãn là 1:0,5:1 hoặc 1:1:2. Tùy theo độ tuổi, hiện trạng sinh trưởng của cây, sản lượng quả cho thu hoạch của năm trước để xác định liều lượng bón cho thích hợp.

Với vườn nhãn nhiều năm tuổi, cứ cho 100kg quả tươi/năm thì có thể bón với lượng phân 2kg N + 1kg P2O5 + 2kg K2O (tương đương với 4,2kg Urê + 5,5kg Supe lân + 4kg Cloruakali)

.- Thời kỳ bón: Có thể phụ thuộc vào độ tuổi của cây mà bón nhiều lần hay ít lần, tốt nhất là chia làm 4 lần bón trong một năm.

+ Lần 1: Bón sau khi thu hoạch quả, vào tháng 8 đến tháng 9. Lần bón này nhằm phục hồi cho cây sau thu hoạch, thúc đẩy cành mùa Thu và coi đây là lần bón cơ bản trong năm. Ở lần này, bón toàn bộ phân chuồng, 80% lượng phân lân, 30% lượng phân đạm và 30% lượng phân kali.

+ Lần 2: Bón vào đầu tháng 2, khi cây phân hóa mầm hoa. Lần bón này nhằm thúc hoa và nuôi lộc Xuân. Sử dụng 30% lượng phân đạm, 20% lượng phân lân và 30% lượng phân kali.

+ Lần 3: Bón vào cuối tháng 3 đến đầu tháng 4 nhằm làm cho chùm hoa phát triển tốt, tăng khả năng đậu quả và thúc đẩy cành Hè phát triển. Lần bón này chỉ sử dụng 10-20% lượng phân đạm.

+ Lần 4: Bón vào cuối tháng 6, đầu tháng 7 nhằm bổ sung dinh dưỡng cho quả phát triển. Ở lần bón này, sử dụng toàn bộ lượng phân đạm và phân kali còn lại (20% lượng phân đạm + 40% lượng phân kali).Lượng phân bón cho nhãn theo tuổi cây ở thời kỳ mang quả(Áp dụng cho vườn nhãn cho năng suất quả trung bình)

Loại phân	Lượng phân bón theo tuổi cây (kg/cây/năm)
	Cây 4-6 năm tuổi	7-10 năm tuổi	Trên 10 năm tuổi
Phân chuồng	30-50	50-70	70-100
Phân urê	0,3-0,5	0,8-1,0	1,2-1,5
Phân supe lân	0,7-1,0	1,5-1,7	2,0-3,0
Phân clorua kali	0,5-0,7	1,0-1,2	1,2-2,0

• Một số lưu ý khi bón phân cho cây nhãn:

Khi bón phân cho cây nhãn bà con có thể lựa chọn cách bón nông hoặc bón sâu.

Đối với cách bón sâu ( thường áp dụng cho lần bón sau khi đã thu hoạch quả) theo đó bà con đào rãnh sâu 30 – 35cm, chiều rộng của đường rãnh khoảng 30 – 40cm, bà con làm rãnh xung quanh tán của cây.

Còn đối với phương pháp bón nông ( thường áp dụng cho thời điểm bón thúc) theo đó bà con đào rãnh xung quanh tán của cây, rãnh sâu khoảng 20 – 25cm, sâu khoảng 20 – 25cm. Sau khi bón cần lấp đất và tưới nước giữ ẩm.

Một số kỹ thuật chăm sóc cây nhãn

• Tỉa cành, tạo tán.

Việc tỉa cành, tạo tán cho cây thường được tiến hành cùng lúc. Khi tỉa cành bà con cần loại bỏ những cành trong tán, cành mọc vượt, những cành có sâu bệnh hại, cành khô, cành không có khả năng cho trái… để giảm sự cạnh tranh dinh dưỡng, tạo độ thông thoáng giúp cây hấp thụ ánh sáng tốt hơn. Thông thường bà con nên tỉa cành cuối tháng 8 đầu tháng 9.

• Bao vải quả nhãn:

Đối với cây nhãn ở trong giai đoạn quả non cho tới khi quả chín quả nhãn thường xuyên bị nhiều loại sâu bệnh, côn trùng tấn công: bọ cánh cứng, ruồi đục quả, bọ rầy, bọ xít…chính vì thế để bảo vệ quả đảm bảo chất lượng, duy trì năng suất bà con nên sử dụng túi nilon, bao giấy, lưới hoặc bao chuyên dụng để bọc quả. Nhằm hạn chế sự tấn công của côn trùng, sâu bệnh ngoài ra việc bao quả sẽ giúp vỏ trái sáng, đẹp bắt mắt dễ dàng tiêu thụ hơn.Để bao quả nhãn bà con có thể lựa chọn bao từng cây hoặc bao nguyên vườn đều được tùy vào điều kiện của mỗi chủ vườn. Bà con chú ý thăm vườn khi quả có kích thước khoảng 1cm thì tiến hành bao quả. Khi bao bà con chú ý nếu dùng túi nilon thì bà con nên đục những lỗ nhỏ ở trên túi để không cho nước đọng ở đáy túi.

• Làm cỏ:

Bà con không nên sử dụng thuốc diệt cỏ, mà nên sử dụng máy cắt cỏ hoặc xử lý thủ công: cuốc, nhổ bỏ…. Khi làm cỏ bà con làm từ trong gốc ra xung quanh tán, bà con cẩn thận không làm quá sát so với phần gốc nhãn tránh làm tổn thương gốc nhãn.Nên cuốc cách xa gốc nhãn khoảng 20cm. Việc làm cỏ vườn sẽ loại bỏ những cây dại cạnh tranh dinh dưỡng với cây nhãn, khiến vườn nhãn thông thoáng hạ chế nấm bệnh phát triển.

• Ngoài ra để tăng hiệu quả sử dụng đất, giữ độ ẩm cho đất thì bà con có thể tiến hành ủ phế

  phẩm xanh ngay tại vườn, vật ủ bao gồm (lá nhãn, cỏ …..) kéo tạo đống. Mỗi đống 1 đến 2 khối. Sử dụng chế phẩm vi sinh Tenabio 5D và Chế phẩm vi sinh Trichoderma Forte để ủ. 

Cách ủ phân như sau: tại đống ủ 1 đến 2 khối, dùng 2 đến 4 gói Chế phẩm vi sinh Tenabio 5D hòa nước vừa đủ tưới đủ ẩm cho khối ủ và đậy kín lại. Sau 5-7 ngày mở ra kiểm tra, đảo đều và bổ sung nước nếu cần và đậy kín lại. Sau 20 ngày kiểm tra lại, dùng chế phẩm vi sinh Trichoderma Forte rắc đều hoặc hòa nước tưới đều lên khối ủ. đảo lại và đậy kín. Sau 10-15 ngày kiểm tra có thể dùng làm phân hữu cơ vi sinh hoặc bón ngay tại ruộng.

Sâu bệnh hại trên cây nhãn

• Cháy lá:

Bệnh gây hại chủ yếu ở trên lá của cây nhãn, đặc biệt là những lá ở cành bánh tẻ, lá già. Khi bệnh mới xuất hiện dấu hiệu dễ nhận thấy là ở trên lá có các chấm nhỏ, hoặc đầu lá có màu nâu đen rồi phát triển lây lan thành những mảng lớn trên lá. Bệnh xuất hiện khiến lá bị vàng, khô, rụng ảnh hưởng đến quá trình quang hợp, tổng hợp chất dinh dưỡng của cây.

• Bệnh phấn trắng:  

Nấm Oidium sp là nguyên nhân chính gây bệnh phấn trắng trên cây nhãn. Khi cây nhãn bị nhiễm bệnh thường có biểu một số dấu hiệu nhận biết: hoa bị xoắn vặn, cháy khô; quả non không phát triển, có màu nâu; trên vỏ trái có có phấn trắng, phấn trắng đặc biệt đóng nhiều ở phần cuống trái.

•  Sâu đục thân, đục cành:

Nhãn thuộc nhóm thân gỗ nên thường xuyên bị sâu đục thân, đục cành tấn công. Khi gây hại sâu non ở ngoài vỏ sẽ đục vào bên trong thân, cành của cây nhãn, tại những vị trí này thường có mùn gỗ thải ra.Sâu gây hại khiến cây kém phát triển, còi cọc, quả bị rụng, cành, cây dễ bị gãy đổ khi gặp thời tiết bất lợi (mưa lớn, bão, gió mạnh…) nặng hơn cây sẽ bị chết. 

• Sâu đục quả:

Sâu thường hoạt động vào buổi tối, đẻ trứng lên phần gần cuống hoặc thân trái non. Sau khi nở sâu non chui vào bên trong quả để gây hại phần thịt quả nhãn.Sâu gây hại khiến trái bị thối, hỏng không đảm bảo chất lượng, giảm năng suất.

• Sương mai hại nhãn:

Bệnh gây hại trên lá, hoa, quả của cây nhãn. Bệnh gây hại khi độ ẩm không khí cao có sương hoặc mưa nhỏ vào buổi chiều tối và sáng sớm, khi đó trên bề mặt của lá, hoa, trái sẽ xuất hiện một lớp bông xốp màu trắng còn các sợi nấm sẽ ăn sâu vào tế bào gây chết mô của tế bào.Biểu hiện của bệnh ở trên lá thường có màu nâu, lá bị khô từ mép ngoài đến ngọn lá. Ở trên hoa là những đốm đen nhỏ rồi lan ra cuống đến cành hoa nếu không xử lý kịp thời thì toàn bộ nhánh hoa sẽ chuyển sang màu đen, cành bị thối gãy, rụng quả làm giảm năng suất.Ở trên quả có những đốm màu tối, xám, cuống quả có màu đen, quả bị nứt chảy nước và bị thối. Quả khi bị bệnh sẽ không sử dụng, tiêu thụ được làm giảm năng suất, giá trị của sản phẩm.Ngoài những loại sâu bệnh hại nêu trên cây nhãn còn bị một số loại sâu bệnh hại khác gây hại: rệp, bọ xít nâu, xén tóc, châu chấu, bệnh thối rễ, nấm mốc…Để hạn chế sâu bệnh hại trên cây nhãn bà con phải áp dụng đồng thời nhiều biện pháp khác nhau. Tuy nhiên để cây nhãn phát triển bền vững, nâng cao năng suất chất lượng, giá trị của nhãn thì bà con chỉ nên áp dụng các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hữu cơ, sử dụng các loài thiên địch hoặc các biện pháp sinh học sẽ mang lại hiệu quả cao hơn.

Thu hoạch

(Ảnh : Sưu tầm )

Thời vụ thu hoạch thường vào tháng 7 – 8 – 9, khi thu hoạch bà con nên chọn những ngày mát mẻ và nên hái vào buổi sáng hoặc buổi chiều. Khi xếp quả vào sọt thì bà con chú ý nên xếp phần quả hướng ra bên ngoài, phần cuống cụm vào nhau hướng vào bên giữa sọt. Bà con cần nhẹ tay, cẩn thận tránh làm tổn thương quả.Kỹ thuật bón phân và chăm sóc cho cây nhãn có vai trò quan trọng trực tiếp ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng của trái. Chính vì thế bà con cần hiểu rõ và nắm vững kỹ thuật từ đó phát triển cây nhãn bền vững tăng thu nhập cho nhà vườn.

Tenabio Việt Đức chúc bà con vụ mùa bội thu !

Mọi thắc mắc xin liên hệ Hotline: 0888.96.8585 ( VP.Hà Nội) - 0862858185 (VP. Tây Nguyên) để được giải đáp.

TENABIO - Công nghệ cao cho Nông nghiệp hữu cơ.